کاوش موضوع اردوغان
صفحه اصلی
اردوغان
رجب طیب اردوغان (ترکی استانبولی: Recep Tayyip Erdoğan؛ زادهٔ ۲۶ فوریهٔ ۱۹۵۴)، سیاستمدار اهل ترکیه است که از سال ۲۰۱۴ به عنوان دوازدهمین رئیس‌جمهور ترکیه فعّالیت می‌کند. او پیش‌تر از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۴ نیز نخست‌وزیر ترکیه و از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۸، شهردار استانبول بود. وی همچنین یکی از بنیان‌گذاران و رهبر حزب عدالت و توسعه است.
اردوغان در محلهٔ بی‌اوغلو استانبول زاده شد و در آکادمی علوم اقتصادی و بازرگانی آکسارای تحصیل کرد. او پیش از ورود به سیاست، به‌عنوان مشاور و مدیر ارشد در بخش خصوصی فعالیت داشت. اردوغان با ورود به سیاست محلی، در سال ۱۹۸۴ به‌عنوان رئیس منطقهٔ بی‌اوغلو از حزب رفاه و در سال ۱۹۸۵ به‌عنوان رئیس شاخهٔ استانبول این حزب انتخاب شد. پس از انتخابات محلی ۱۹۹۴، به سمت شهردار استانبول برگزیده شد. در سال ۱۹۹۸ به اتهام تحریک به نفرت مذهبی، به‌دلیل قرائت شعری از ضیا گوک‌آلپ که در آن مسجدها به پادگان و مؤمنان به ارتش تشبیه شده بودند، محکوم و از فعالیت سیاسی منع شد. او در سال ۱۹۹۹ از زندان آزاد شد و سپس با تأسیس حزب عدالت و توسعه (آک‌پارتی)، از سیاست‌های آشکاراً اسلام‌گرایانه فاصله گرفت.
اردوغان حزب عدالت و توسعه را در انتخابات پارلمانی ۲۰۰۲ به پیروزی قاطع رساند و پس از پیروزی در انتخابات میان‌دوره‌ای سیعرت در سال ۲۰۰۳، به نخست‌وزیری رسید. او در انتخابات ۲۰۰۷ و ۲۰۱۱ نیز حزب خود را به پیروزی هدایت کرد. دوران نخست‌وزیری او با بهبود اقتصادی پس از بحران مالی ۲۰۰۱، آغاز مذاکرات پیوستن به اتحادیهٔ اروپا و کاهش نفوذ ارتش در سیاست همراه بود. در اواخر سال ۲۰۱۲، دولت او مذاکرات صلح با حزب کارگران کردستان (پ.ک. ک) را برای پایان دادن به درگیری کردها و دولت ترکیه آغاز کرد؛ این مذاکرات سه سال بعد متوقف شد.
اردوغان در سال ۲۰۱۴، رئیس‌جمهور ترکیه شد. دوران ریاست‌جمهوری او شاهد عقب‌نشینی دموکراتیک و اقتدارگرایی بیشتر در حاکمیت بود و به سوءاستفاده از حقوق بشر، سرکوب مخالفان و سرکوب آزادی بیان متهم شده است. او بابت واکنشش به چندین مسئله از قبیل اعتراضات پارک گزی، کودتای نافرجام ۲۰۱۶، سیاست‌های اقتصادیش و درگیری‌های سوریه مورد انتقاد قرار گرفته است. اعتقاد بر این است که کارهای او در نتایج بد انتخابات محلی ۲۰۱۹ — که حزب او برای نخستین بار در ۱۵ سال گذشته قدرت را در شهرهای بزرگ به نفع احزاب مخالف از دست داد — نقش داشته است. اردوغان از همه‌پرسی ۲۰۱۷ پشتیبانی کرد، نظام پارلمانی ترکیه را به نظام ریاستی تغییر داد، و محدودیت دوره ریاست دولت (دو دوره پنج ساله کامل) را معرفی و اختیارات قوهٔ مجریه را به‌شدت بیشتر کرد. این سیستم حکومتی جدید پس از انتخابات سراسری ۲۰۱۸ که در آن اردوغان رئیس‌جمهور اجرایی شد، به اجرا درآمد اما حزب او از آن هنگام اکثریت پارلمان را از آن زمان از دست داد و در حال حاضر با حزب حرکت ملی در ائتلاف است. او استقلال بانک مرکزی را (به‌ویژه در سال ۲۰۱۸) کاهش داده و نوعی سیاست پولی بسیار نامتعارفی را دنبال کرده است که منجر به نرخ تورم بالا و کاهش ارزش لیره ترک شده است. او از سال ۲۰۲۰، مسئولیت واکنش ترکیه به همه‌گیری کووید-۱۹ و توزیع واکسیناسیون را عهده‌دار بود. در زمینهٔ سیاست خارجی، در نتیجهٔ جنگ داخلی سوریه، ترکیه از سال ۲۰۱۴ به بزرگ‌ترین کشور میزبان پناهجویان تبدیل شد و عملیات‌هایی را علیه دولت اسلامی عراق و شام، نیروهای دموکراتیک سوریه و نیروهای اسد به اجرا درآورد. به‌دنبال تصویب قرارداد دریایی لیبی و ترکیه، این کشور برای حمایت از دولت به رسمیت شناخته‌شده از سوی سازمان ملل، کمک‌های نظامی ارسال کرده است. در پاسخ به حملهٔ ۲۰۲۲ روسیه به اوکراین، او با بستن تنگه بسفر به روی نیروهای دریایی کمکی روسیه، میانجیگری در یک معامله میان روسیه و اوکراین در مورد صادرات غلات و میانجیگری در تبادل اسرا واکنش نشان داد.... بیشتر در ویکی پدیا
